Bu makalemizde iş sağlığı ve güvenliği alanında Teknolojik Çözümleri ve iş sağlığı ve güvenliği ile teknolojinin hangi ekipmanlar ile sağlandığını inceleyeceğiz.
İş Sağlığı Ve Güvenliğinde Teknolojik Çözümler
Akıllı Baretler
İnşaat firmalarında iş sağlığı ve güvenliği, personelin yönetimini sağlayan yüksek teknolojik cihazlarla entegre edilmiş bir barettir. Bu baret sayesinde Proje müdürleri, tesis yöneticileri, iş ve iş sağlığı yöneticileri, firma sahipleri kask üzerinde bulunan Wifi Full HD kameralara bağlanarak personelin ne tür işlerle uğraştığını, iş ve işçi sağlığı güvenliği kurallarına uyup uymadıklarını denetleyebilirler.
Mobil yazılım çözümleri ile ister yazılı ister sözlü olarak talimatlar gönderebilirler. Görev listesi yayımlayabilirler. Sorunları tespit edip kameraları ile ister video ister fotoğraf çekerek sahadaki tüm olumsuzlukları ve tamamlanan işleri raporlayabilirler. Personel performans analizi yapabilirler. Ayrıca kask otomatik olarak personel giriş çıkış takibi, puantaj hesaplama gibi işlemleri RFID teknolojileri ile otomatik olarak yapmaktadır. KASK üzerindeki özel tasarım sensör ile kaskın takılı olup olmadığı tespit edilebilir. Personelin konumu tespit edilebilir. Ayrıca üzerinde özel sensörler (Isı ve Nem Sensörü, Karbonmonoksit ve Yanıcı Gaz Algılayıcı Sensör, Metan Gazı Sensörü, LPG/Propan Gazı Sensörü vb.) mevcuttur. Bu sensörler ortamdaki Gaz, Isı, Karbonmonoksit gibi kritik olan durumların ölçümlerini yapıp bu ölçümlerin belli bir orana ulaşması halinde otomatik yöneticilere mail ile ve sms ile bilgilendirme yapmaktadır.
- Google Glass cihaz ile entegredir. Bu sayede akıllı görüntüleme teknolojilerine entegredir.
- Akıll sensörler ve görüntü işleme teknolojileri ile entegre hale getirilecektir. Bu sayede saha içerisinde işçinin kullanılması zorunlu olan tüm ekipmanların İşçi üzerinde olup olmadığını otomatik raporlayacaktır.
- Tüm mobil cihazlar ile entegre yazılımlar geliştirilmektedir.
- Darbeye dayanıklı ve tabletlerle entegredir.
- Kinetik enerji bataryalar ve Güneş enerji panelleri sayesinde batarya sorununa tam çözüm
- Her tür Kaska monte
- Telsiz bağlantıları ve görüşmeler yapılabilir.
- Wifi teknolojileri, 4G teknolojiler ile iletişimi sağlanacaktır.
- İş sağlığı ve güvenliği personeli eğitim ve kanıt amaçlı olarak personelin kaskındaki kamera görüntülerinin kayıt edilmesi.
Dünya genelinde fabrika, maden, inşaat gibi alanlarda kullanım zorunluluğu bulunan kişisel koruyucular bulunmaktadır ve en çok kullanılan kişisel koruyucu barettir. Baret işçilerin güvenlikler için önemli bir yer teşkil etmektedir. Devletler iş güvenliği ve işçi sağlığıyla ilgili yasa ve kanunlar çıkarmışlardır. Ülkemizde 4857 numaralı iş sağlığı ve iş güvenliği kanunun 77.maddesi ve 6331 numaralı iş sağlığı ve iş güvenliği kanunun 19. maddesi ile bu konuya verilen önem anlaşılmaktadır.
Ülkemiz iş kazalarında Avrupa’da 1. Dünya’da ise 3.sıradadır. Yaşanan iş kazalarının yüzde 7’si ölümle sonuçlanmaktadır. Bu rakamlardan anlaşılacağı gibi ülkemizde iş güvenliği ve iş sağlığı oldukça düşüktür. Ölümler genellikle baret kullanılmamasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle akıllı baret ile personel ve saha karar destek sistemi yazılımı gereklidir.
Akıllı Baret’ın Faydaları
İşçilerin baret kullanıp kullanmadıkları tespit edilir.
Mesai saatleri içerisinde geçen zamanın veriml kullanılıp kullanılmadığı tespit edilir.
Kayıp zamanlar tespit edilerek işletmelerin bu zamanı kullanması sağlanır.
İş verimliliği artar.
İşletmeler rekabetin yoğun yaşandığı pazarlarda daha etkin olma şansı yakalar.
İşçilerin görev yerlerinde olup olmadıkları tespit edilir.
Geliştirilen mobil, web ve masaüstü programlarla baret kullanım bilgileri anlık raporlanarak iş güvenliği uzmanlarına ve üst yönetime iletilir.
İş kazalarına anlık müdahale yapılabilir.
İş güvenliği ve iş sağlığı korunurken işletmelerin kazalardan oluşacak mağduriyetleri de en aza iner.
İşletmelerde işçilere verilen önem hissettirilir ve kendilerini güvende hissetmeleri sağlanır.
İş yerlerindeki riskler tamamen ortadan kalkar ya da zararları en aza iner.
Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden işçiler korunur.
İş Sağlığı ve güvenliği eğitimleri videoları ile İşçi işe başlamadan yapacakları iş ile ilgili alınacak tedbirleri videolu olarak izleyebilirler.
Akıllı Gözlükler
Akıllı gözlükler, dış dünyadaki yüksek tanımlı görüntüleri içine dahil eden birer mini bilgisayar gibidirler. Akıllı gözlükler birçok çevre biriminden veri toplayabilir örnek olarak ; Bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve diğer elektronik aygıtları verebiliriz. Akıllı gözlüklerin içinde harici sensörler de vardır.
Akıllı gözlükler GPS, Bluetooth ve Wİ-Fi iletişim protokolleri ile internete bağlanabilir ve çalışanlar internet üzerinden istedikleri bilgilere ulaşabilirler. Bazı akıllı gözlüklerde yüz tanıma sistemleri ile dahili kameraları da bünyelerinde muhafaza edebilirler. Sanal gerçeklik denilen artırılmış gerçeklik prensibiyle çalışan bu tarz gözlükler sayesinde çalışanlara mevcut çalışma ortamlarının birebir aynısı tasarlanarak eğitim verilmesi ve çalışma ortamını önceden tanıması sayesinde kazalarda azalış sağlanabilmektedir. Yine bu tarz gözlüklerdeki dahili kameralar ile çalışma ortamlarındaki uygunsuz durumlar anında resimlenip merkeze bildirilebilmektedir.
Hassas Sıcaklık Kontrollü Giysiler
Tekstil makinelerinde işlenebilen ve kullanım amacına uygun gereken özellikleri taşıyan ürünler tekstil malzemelerinin esasını oluşturmaktadır. Hiyerarşik olarak sınıflandırıldığında ana hammadde olan liflerle belirli bir hiyerarşi içerisinde şekil verilmesi ile iplikler, ipliklerin şekillendirilmesi ile örme, dokuma teknolojileri vasıtasıyla bir yüzey oluşturması sonucunda da kumaşlar ortaya çıkarılmaktadır.
Sanki entegre bir cilt gibi vücudumuzun dış yüzeyini saran kumaşların son yılların ünlü deyimiyle “akıllı” hale gelmesinin anlamı nedir? Ana Britannica ansiklopedi verilerine göre akıllı kavramı, çevresel değişikliklere karşı kendi içerisinde ya da bizzat o çevrede değişiklik yaparak etkili bir şekilde ortama uyum sağlama yeteneğidir. Fakat bir olgunun akıllı olarak sınıflandırılabilmesi için ortaya koyulan açık bir yöntem ya da kural yoktur. Buna ek olarak başka sistemlerin otomasyon dereceleri ile akıllı varsayılabilme dereceleri de göz önüne alındığında farklı tanımlamalarla karşılaşılmaktadır.
Akıllı malzeme kavramının ele alınmasını, ilk olarak 1989 senesinde Japonya’da gözlemliyoruz. İlk ‘akıllı’ tekstil yapısı 1979 senesindeki şekilsel hafızalı ipek ipliği olarak kabul edilmektedir (Hongu ve Philips, 1990). Fakat Vigo ve arkadaşları, 1929 yılında Marsh ve arkadaşları tarafından biçimlendirilen hem nemli hem kuru ortamlarda selülozik biçimli kumaşların şekil kazanma yetenekleri, akıllı malzeme tasarım ve geliştirmelerindeki ilk örnek olarak kabul edilmektedir.
Hangi tip tekstil malzemeleri akıllıdır? Bu tekstil kategorisini daha düzgün bir şekilde araştırabilmek ve üzerinde konuşabilmek için akıllı malzeme kavram ve olgusunun tanımlanması muhakkaktır: Gerek kimyasal, gerek mekanik gerek elektriksel, manyetik veya bunların dışında bambaşka bir fiziksel kaynak tarafından üretilen uyarımlar veya ortam şartlarını algılayabilen ve bu şartlara refleks gösterebilen malzemeler ‘akıllı malzemeler’ ismiyle tanımlanmaktadır.
Sonuç olarak akıllı/zeki yapılar, önceden belirlenmiş bir kısım çevresel etkiler karşısında kendine has bazı özelliklerini değiştirme yeteneğine sahip yani refleks ve reaksiyon gösterebilen yapılar olarak tanımlanabilir.
Konum Cihazları
Konum cihazları, özellikle yer altı tünel ve madencilik sektörü gibi konumun çok daha fazla önemli olduğu sektörlerde kullanımı büyük önem arz ediyor. Konum cihazlarının en önemli avantajı, giysilere kolayca yerleştirilebilir ve çok hafif olmaları ile kullanımın çok kolay olmasıdır. Bu tür alet ve cihazlar özellikle çalışanların konumlarının tam olarak tespit edilmesi gereken iş kollarında, kaza durumlarında hayat kurtarıcı olabilir.
GNSS uydu tabanlı konum belirleme sistemlerinin genel adıdır. 2010 yılı itibariyle Amerika Birleşik Devletlerinin GPS ve Rusya Federasyonunun GLONASS uyduları sisteme dâhildir. Yakın gelecekte Avrupa Birliğinin Galileo uydularının da sisteme katılması beklenmektedir. Uydular yardımıyla konum belirle sisteminde uydular ile yeryüzündeki GNSS alıcısı arasında yapılan kod veya faz ölçüleri yardımıyla alıcının konumu belirlenmektedir.
Assisted GPS (Yardımlı GPS)
Assisted GPS (AGPS) GPS alıcısı olan telefonların bazılarında bulunan yazılımla, telekomünikasyon ağı yardımıyla mobil cihazın kaba konumu belirlenerek, daha sonra GPS uydularıyla bağlant sağlanıp, GPS uydularıyla iletişimi kolaylaştıran bir sistemdir. Bu sayede kapalı alanlarda veya yeteri kadar uydunun görülemediği alanlarda telekomünikasyon ağı (baz istasyonları) yardımıyla cihazın uydulara bağlanması ve daha doğru konum bilgisini alması mümkün olmaktadır.
Mobil Cihazların İzlenmesi
Mobil cihazların konumunu GPS olmadan belirlemeye yönelik yöntemler, etraftaki baz istasyonlarından kestirme yaparak mobil cihazın konumunu belirlemeye çalışırlar. Bu yöntemlerle şehir bölgelerinde 50m’nin altında doğruluk sağlanabilmektedir. Şu an literatürde 3 şekilde uygulaması vardır.
- Network tabanlı: GSM şirketleri mobil cihazın bağlandığı baz istasyonu ve etraftaki baz istasyonlarından olan uzaklığından yararlanarak üçgenleme yöntemiyle konum bilgisini hesaplamaktadır. Bu sistemde GSM şirketlerinin konuyla ilgili yazılımının mobil cihaza yüklenmesi gerekmektedir. Sistemin doğruluğu baz istasyonlarının konumu ve mobil cihazla iletişimine göre değişiklik göstermektedir. Ülkemizdeki GSM şirketlerinin şu an böyle bir hizmeti bulunmamaktadır.
- Cihaz tabanlı: Bu yöntemde de cihazın konumunu belirleyen bir yazılımın cihazda yüklü olması gerekir. Bu yazılım yine etraftaki baz istasyonlarından yararlanarak konum hesaplamaktadır. Günümüzde genellikle bu yazılımın yüklü olduğu mobil cihazlarda GPS desteği de bulunmaktadır. Assisted GPS yöntemiyle daha iyi konum doğruluğuna ulaşılabilmektedir.
- SIM tabanlı: Mobil cihazlardaki SIM kartlarla o bölgedeki baz istasyonlarının konumları, sinyal şiddetleri ve sinyal gönderme zamanları kabaca ölçülebilmektedir. Bu sayede yine kestirim yöntemiyle mobil cihazın konumu belirlenebilmektedir. Yaptığımız araştırmalara göre ülkemizdeki GSM şirketlerinin böyle bir hizmeti de bulunmamaktadır.
Yorgunluk Monitörleri
Yorgunluk monitörleri, özellikle uzun yol taşıt sürücülüğü yapan hizmet kesimi çalışanları ve yolculuk esnasında taşıtta bulunan tüm kişiler için hayat kurtarıcı olabilmektedir. Sistemin temel prensibi, sürücünün baş ve göz hareketlerini inceleyen sensörlerle donatılmış giysilerdir. Sistem, sürücünün baş ve göz hareketlerinde algılama sağlayamaz yada anormallik görürse sesli ve titreşimli olarak direk uyarı moduna geçerek hem sürücüyü hem de yanındakileri uyarma prensibiyle çalışmasına devam etmektedir. Sürücülük görevi monoton bir görev olduğu için insani bir olgu olarak monotonluğa ayak uydurup dikkat ve uykusuzluk olaylarının çok ve sıkça görüldüğü gözlemlenmektedir. Sistem bu monotonluğun sebep olacağı kazaları minimuma indirmek için tasarlanmıştır.
Sensörlü Giysiler
Günümüzdeki en büyük teknolojik gelişmelerden biri de sensörlerdir. İç yapıları ve kullanım amaçları çok geniştir. Sensörlerin kullanım amacı insanın hayal ettiği ölçüde genişdir.
Burda belirtmek istediğimiz kullanım ana amacı 3 ana şekildedir. Birinci kullanımda ısı ölçen sensörler, ikinci olarak UV ışınlarını ölçen sensörler ve son olarak da kimyasal madde temasıyla uyarı veren sensörlü giysiler ana koruma giysileridir.
Sensörler giysilere gömülü şekilde gelmekte ve bu bahsettiğimiz tüm konularda hem kullanıcıyı hem ana bilgisayardaki oparetörü anında uyararak, çalışanın minumum zarar görmesini sağlamaktadır. Minumum temas ısı, Ultra viyole ışınları ve kimyasallarda ana hayat kurtarıcı olduğu unutulmamalıdır.
Işık Yayan Giysiler
Işık yayan giysilerin tasarımında ana unsur görüşün az olduğu karanlık ve loş ortamlarda veyahut ışık şiddetinin çok daha fazla gerekli olduğu ortamlarda hem otomatik ışık yayma hem de önceden ayarlı minumum ışık şiddeti ayarı sayesinde ışığın hiçbir zaman belirli bir seviyenin altına inmemesini sağlamak üzerine tasarlanan bir sistemdir.
Ayrıca bu sistemlerde kullanılacak akıllı led aydınlatmalar sayesinde ışık rengi de istenilen renge ayarlanabilmektedir.
Işığın iş güvenliğinde fiziksel bir etmen olduğu ve günlük hayatta da ne kadar önemli ve hayati bir etmen olduğu düşünüldüğünde, çalışan için ışık kaynağının eksik yada fazla olması sorunun ortadan kalkması aslında son derece önemli ve hayati bir konudur.